Wyniki NSP 2011 (dane wstepne)

 Gdynia, 14.12.2012 r. 

GDYNIA W ŚWIETLE WYNIKÓW NSP 2011 (DANE WSTĘPNE)

 Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań (NSP-2011) został przeprowadzony na terenie całego kraju w dniach od 01 kwietnia do 30 czerwca 2011 r. (wg stanu w dniu 31 marca 2011 r. o godz. 24oo). Przygotowanie i przeprowadzenie spisu w Gdyni odbyło się przy dużym zaangażowaniu władz miasta, pracowników Urzędu Miasta Gdyni i samych mieszkańców, którzy w przeważającej większości, po raz pierwszy dokonali samopisu w formie elektronicznej bądź udzielili odpowiedzi rachmistrzowi posługującemu się wyłącznie formularzem elektronicznym. Był to pierwszy spis zrealizowany od czasu, kiedy Rzeczpospolita Polska stała się państwem członkowskim Unii Europejskiej. Został przeprowadzony  elektronicznie z całkowitym pominięciem dotychczas stosowanej formy papierowej. Nowością było także zrezygnowanie z zaangażowania rachmistrzów spisowych, którzy uprzednio odwiedzali każde mieszkanie i zapisywali pozyskane informacje. Ta metoda organizacji spisu była pracochłonna i kosztowna, dlatego przygotowując spis NSP 2011 Polska zdecydowała się na odejście od tradycyjnej metody na rzecz metody mieszanej, polegającej na połączeniu danych z rejestrów i systemów informacyjnych, z danymi pozyskanymi w bezpośrednich badaniach statystycznych. Zakres tematyczny badania bezpośredniego, reprezentacyjnego w NSP 2011 uwzględniał sześć obszarów tematycznych:- ludność i jej charakterystyka demograficzno-społeczna,- aktywność ekonomiczna,- migracje wewnętrzne i zagraniczne ludności,- narodowość i wyznanie,- gospodarstwa domowe i rodziny,- budynki i mieszkania.Poprzedni spis powszechny miał miejsce w 2002r. (stan w dniu 30 maja, godz. 2400).
 
 I LUDNOŚĆ

 1.      Stan i struktura demograficzna

 Tabl. 1. Ludność wg płci (na podstawie spisów).

	Ogółem w osobach	Mężczyźni	Kobiety	Współczynnik feminizacji	Gęstość zaludnienia
2002	253 458	121 481	131 977	109	1 864
2011	249.139	118 550	130 589	110	1 844
2002=100	98,3	97,6	98,9	x	98,9

źródło: „Podstawowe informacje ze spisów powszechnych Gdynia” s. 32-48,  „Raport z wyników w województwie pomorskim NSP 2011” s. 127.

 Gdynia zajmuje w woj. pomorskim trzecią lokatę pod względem gęstości zaludnienia (1 844 osoby na 1 km2) po Sopocie (2 239) i Słupsku (2 222).
W ciągu 9 lat, które upłynęły od spisu w 2002 r. w 2011 r. odnotowano w Gdyni następujące zmiany stanu i struktury demograficznej:
–         spadek liczby ludności o 4,3 tys. osób tj. o 1,7% (w Polsce spadek o niespełna 1%, w woj. pomorskim o 4%),
–         tendencja spadkowa dotyczyła prawie wyłącznie mężczyzn,
–         liczba kobiet ustabilizowała się na poziomie 131 tys.
–         wzrósł, o 1 punkt procentowy już i tak wysoki współczynnik feminizacji, w 2011r. na 100 mężczyzn przypadało 110 kobiet (w    Polsce 106,5, w woj. pomorskim 105)
–          przeobrażeniu uległa struktura ludności wg wieku.

 Tabl. 2. Ludność wg wieku

	Wiek przed-produkcyjny (0-17 lat)	Wiek produkcyjny (mężczyźni 18-64 lat, kobiety18-59)	z tego		Wiek poprodukcyjny (mężczyźni 65lat i więcej, kobiety 60 lat i więcej)	Wiek nieustalony*
			mobilny	niemobilny
2002	48 094	164 037	100 905	63 916	41 038	289
2011	40 246	158 864	96 948	61 916	50 029	-
2002=100	83,7	96,8	96,1	98,1	121,9	x

źródło: „Ludność i warunki mieszkaniowe-Gdynia NSP 1988” str. 4-8, „Podstawowe informacje ze spisów powszechnych - Gdynia” str. 50, „Raport z wyników w woj. pomorskim NSP 2011 „s. 131.
*wg GUS dotyczy osób objętych spisem z ewidencji, kiedy udział rachmistrza w bezpośrednim spisywaniu (z różnych powodów) był niemożliwy. Szacuje się, że z ewidencji spisano ok. 2% populacji kraju. 

Struktura wieku mieszkańców Gdyni wg spisów 2002 i 2011 różni się znacząco:
           Istotnie zmniejszyła się liczebność (o 7 848. osób tj. o 16,3%) ludności w wieku przedprodukcyjnym. Odsetek tej grupy ludności spadł o 2,8 punktu procentowego z 19,0% w 2002r. do 16,2% w 2011r. Liczba dzieci (0-14 lat) zmniejszyła się o 11,7%, co jest wynikiem ujemnego przyrostu naturalnego ostatnich lat i depresji urodzeniowej z lat 90-tych.
          W stosunku do 2002r. spadła zarówno liczebność (o 5 173. osoby, tj. o 3,2%) jak i odsetek (o 1 punkt procentowy) ludności w wieku produkcyjnym. Grupa w wieku mobilnym (18-44 lat) zmalała o 3,9%, a w niemobnym (45-64 lat mężczyźni oraz 45-59 lat kobiety) w mniejszym stopniu, bo o 1,9%.
         Przyrost odnotowano jedynie w grupie ludności w wieku poprodukcyjnym-o 21,9 %, ten bowiem przedział wieku zasiliły najliczniejsze roczniki Gdynian – urodzeni w latach 50- tych ubiegłego wieku.
        Najwyższy odsetek ludności starszej w woj. pomorskim wystąpił w miastach: Sopot 25,5%, Gdynia 20,1%, Gdańsk 19,5%, i Słupsk 18,1%.
        W wyniku przedstawionych przesunięć struktury wiekowej nastąpiło zwiększenie obciążenia ludności w wieku produkcyjnym osobami w wieku nieprodukcyjnym, w 2002r. na 100 osób w wieku produkcyjnym przypadały 54 osoby w wieku nieprodukcyjnym, a w 2011r, było ich 57, czyli o 3 osoby więcej.

 2               Stan cywilny 
             Struktura ludności według stanu cywilnego uwarunkowana jest czynnikami demograficznymi, tj. liczbą osób w poszczególnych grupach wieku, liczbą małżeństw, rozwodów i zgonów, a także sytuacją społeczno-ekonomiczną kraju, wpływającą na podejmowanie decyzji prorodzinnych. 

                 Stan cywilny prawny

 Ryc. 1. Ludność w wieku 15 lat i więcej wg stanu cywilnego prawnego w 2011 roku 

Źródło: „Raport z wyników w województwie pomorskim NSP 2011 „s. 137. 

W stosunku do 2002 r. nastąpiło:
-zmniejszenie odsetka osób pozostających we wspólnocie małżeńskiej, o 3,2 punktu procentowego
-zwiększenie odsetka rozwiedzionych (o 1,2 punktu) i wdowców i wdów (o 0,7).
Co prowadzi do wniosku. że obecnie część Gdynian może czuć się bardziej samotna niż 9 lat temu.
              
  Stan cywilny faktyczny

             Stan cywilny faktyczny, oprócz kategorii prawnych (kawaler/panna, osoby pozostające w prawnym związku małżeńskim, osoby owdowiałe i rozwiedzione), wyodrębnia także dwie dodatkowe kategorie, tj. osoby żyjące w związkach partnerskich (których w spisie 2011 r. wyodrębniono 7 742 tj. 3,6% ludności w wieku 15 lat i więcej) oraz małżonkowie pozostający w separacji (orzeczonej prawnie lub deklarowanej) -1 477 osób, 0,7% badanej populacji. Populacja w wieku 15 lat i więcej analizowana wg stanu cywilnego prawnego i faktycznego różniła się istotnie.Zestawienie różnic przedstawia poniższa tablica:

 Tabl. 3. Ludność w wieku 15 lat i więcej według stanu cywilnego


Źródło: „Raport z wyników w województwie pomorskim NSP 2011 „s. 137 i 143. 

                    Liczebności wszystkich ustalonych kategorii według faktycznego stanu cywilnego były mniejsze w stosunku do danych o stanie cywilnym prawnym ( od 1,7% do 11,7%). Oznacza to, że osoby pozostające w prawnych małżeństwach zadeklarowały separację lub utworzenie związków partnerskich z innymi osobami. Związki partnerskie tworzyły również osoby będące w świetle prawa kawalerami/pannami oraz owdowiałymi i rozwiedzionymi. Największa różnica pomiędzy stanem prawnym i faktycznym dotyczy osób rozwiedzionych. Z punktu widzenia faktycznego stanu cywilnego było ich o 11,7%mniej niż orzeczonych przez sąd. Oznacza to, że wiele osób, których małżeństwo zostało rozwiązane przez sąd zadeklarowało zgodnie ze swoim odczuciem, że w dalszym ciągu pozostaje w związku małżeńskim. Podobnie zadeklarować mogli kawalerowie, wdowcy czy rozwiedzeni żyjący w związku partnerskim. 

 3.      Wykształcenie

 Ryc. 3. Wykształcenie ludności w wieku 13 lat i więcej w 2011 roku
 
 Źródło: „Raport z wyników w województwie pomorskim NSP 2011 „s. 148. 

Tabl. 4. Ludność w wieku 13 lat i więcej w poziomu wykształcenia i płci w 2002 r. i 2011 r.

Poziom wykształcenia	NSP 2002	NSP 2011	2002=100
Ogółem	221 970	220 360	99,3
wyższe	38 781	59 065	152,3
policealne	10 424	7 562	72,5
średnie	80 236	73 659	91,8
zasadnicze zawodowe	41 199	33 503	81,3
podstawowe i gimnazjalne	42 733	31 354	74,4
podstawowe nieukończone	3 458	1 300	37,6
nieustalone	5 139	13 918	270,8

źródło: „Podstawowe informacje ze spisów powszechnych – Gdynia”, str. 51-52, „Raport z wyników w województwie pomorskim NSP 2011 „s. 148.

W porównaniu do 2002 r. Gdynianie są dużo lepiej wykształceni; 26,8% ma wykształcenie wyższe, 9 lat temu najwyższym poziomem wykształcenia legitymowało się 17,5 % populacji Miasta w wieku 13 lat i więcej. Co najmniej średnie wykształcenie posiadało  w 2011r. 68% mieszkańców (w 2002 r. 59,7%).  Analizując poziom wykształcenia należy mieć na uwadze fakt, że w 2002r. spis nie  ustalił wykształcenia dla ok. 5 tys. Gdynian, a w 2011 dla ok. 14 tys. (w tym 9 127 osób nieobecnych, przebywających za granicą powyżej 1 roku). Brak dotychczas danych z NSP 2011 o wykształceniu wg płci

 4.      Źródła utrzymania

 Tabl. 5 Ludność według głównego źródła utrzymania

Wyszczególnienie	2002		2011		2002=100
	w tys.	w %	w tys.	w %
Ogółem*	253 458	100,0	249 139	100,0	98,3
w tym
Dochody z pracy	92 943	36,7	98 732	39,6	106,2
najemnej	80 860	x	84 125	X	104,0
na rachunek własny	12 083	x	14 607	X	120,9
Niezarobkowe źródło i pozostałe źródła osobno niewymienione	65 045	25,7	68 536	27,5	105,4
Na utrzymaniu	90 341	35,6	67 904	27,3	75,2

*w dalszym podziale nie uwzględniono dochodów z własności oraz nieustalonego źródła utrzymania.źródło: „Podstawowe informacje ze spisów powszechnych – Gdynia”, str. 51-52, „Raport z wyników w województwie pomorskim NSP 2011 „s. 148.

                Nastąpiły zmiany w źródłach utrzymania ludności. W 2011r. utrzymujący się z pracy stanowili 39,6% Gdynian, w 2002r. wskaźnik ten wyniósł 36,7%. W okresie międzyspisowym wzrósł odsetek osób posiadających niezarobkowe źródło utrzymania (emerytury, renty, zasiłki i inne świadczenia z opieki społecznej) z 25,7%, w 2002r. do 27,5% w 2011r., co może być związane z wzrostem populacji Gdynian w wieku poprodukcyjnym, którzy w przeważającej większości deklarują niezarobkowe źródła utrzymania. Znacznemu zmniejszeniu uległ odsetek osób utrzymywanych z 35,6% w 2002r. do 27,3% w 2011 r. Było to bezpośrednią konsekwencją zmniejszenia się populacji Gdynian w wieku przedprodukcyjnym, będących zwykle na utrzymaniu rodziców bądź opiekunów.

 5.         Aktywność ekonomiczna ludności 
              W NSP 2011 pytania dotyczące aktywności ekonomicznej skierowano tylko do osób zamieszkałych w mieszkaniach, w związku z tym nie było możliwości określenia statusu na rynku pracy osób w obiektach zbiorowego zakwaterowania oraz bezdomnych. Poza zakresem analizy znalazły się także osoby, które co prawda podlegały badaniu, ale dla których nie udało się ustalić, jaki mają status na rynku pracy, co w znacznej mierze wynikało z faktu przebywania tych osób za granicą.
             Wyniki spisu wskazują, że ludność w wieku 15 lat i więcej spełniająca kryteria faktycznego zamieszkania liczyła 216,1 tys. osób, w tym statusu na rynku pracy nie określono dla 13,5 tys. Dalsza szczegółowa analiza wyników spisu z punktu widzenia sytuacji Gdynian na rynku pracy dotyczy zatem zbiorowości 202,6 tys. osób, a więc tych, dla których uzyskano informacje o aktywności ekonomicznej.
Wg spisu z 2011 r. zbiorowość aktywnych zawodowo w wieku 15 lat i więcej w Gdyni liczyła 110,6 tys. osób. Na zbiorowość tę składało się 99,7 tys. pracujących oraz 10,9 tys. bezrobotnych, co oznacza, że blisko połowa osób w wieku 15 lat i więcej miała pracę. Liczba biernych zawodowo w wieku 15 lat i więcej natomiast wyniosła 92,0 tys.
   Liczba bezrobotnych ze spisu (10,9 tys.) znacznie odbiega od bezrobotnych zarejestrowanych w PUP (ok. 6 tys.), co wynika z różnej definicji bezrobotnego.
 Wg spisu bezrobotny to osoba w wieku 15-74 lata, która jednocześnie spełnia trzy warunki:
1.            w okresie badanego tygodnia nie była osobą pracującą,
2.            aktywnie poszukiwała pracy w okresie od 1 do 31 marca 2011 r.,
3.            były zdolne/gotowe do podjęcia pracy w tygodniu badanym i następnym.
Rejestry bezrobotnych w PUP tworzone są wg przepisów prawa obowiązujących w tej materii, odmiennych od przytoczonej wyżej definicji bezrobotnego (NSP 2011).

              Ważną zbiorowością z punktu widzenia rynku pracy są także bierni zawodowo (92,0 tys.). Jest to bardzo zróżnicowana grupa, ponieważ należą do niej zarówno osoby, które jeszcze nie weszły na rynek pracy lub na jakiś czas się zdezaktywizowały (uczniowie, studenci, osoby mające przerwę w pracy ze względu na obowiązki rodzinne), a także osoby, które definitywnie zakończyły już swoją karierę zawodową lub nigdy nie były aktywne zawodowo (np. z powodu niepełnosprawności). Można zatem powiedzieć, że bierni zawodowo to w dużej mierze osoby najstarsze i najmłodsze. Dalsza analiza nie jest możliwa, gdyż brakuje jeszcze szczegółowych danych z NSP 2011 odnośnie aktywności ekonomicznej Gdynian.

 6.         Ludność Gdyni wg kraju urodzenia

         W NSP 2011 97,6% - 243152 Gdynian wskazało Polskę jako kraj swojego urodzenia (w województwie pomorskim w ten sposób zadeklarowało się 98,1% mieszkańców), 2,3% - 5 828 urodziło się za granicą, a dla 0,1% ludności (dla 159 osób) kraj urodzenia nie został ustalony. Znaczna część osób, dla której nie ustalono kraju urodzenia to bezdomni, o których zgromadzono jedynie podstawowe dane z rejestrów administracyjnych.

  II ZASOBY MIESZKANIOWE

 1.         Stan i rozwój zasobów mieszkaniowych

 Wg danych NSP 2011 w Gdyni było 106,5 tys. mieszkań, co oznacza, że w stosunku do danych z NSP 2002 w Gdyni przybyło 12,1 tys. mieszkań. W ogólnej puli przyrostu mieszkań w województwie pomorskim (97,4 tys. mieszkań) Gdynia zajmuje drugą lokatę, po Gdańsku, gdzie przyrost wyniósł 27,4 tys. mieszkań.Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania w NSP 2011 wyniosła 59,3m2 (w NSP 2002 – 59,2 m2).W zasobach mieszkaniowych (106,5 tys.) dominowały mieszkania o powierzchni od 40 do 79 m2 stanowiące 63,1% ogółu mieszkań, mieszkania o powierzchni poniżej 40m2 stanowiły 22,7% ogółu, zaś o powierzchni powyżej 80m2 - 14,2%.

 2.         Wyposażenie mieszkań 

W 2011 r. w podstawową instalację jaką jest wodociąg w mieście, wyposażonych było 95,9% mieszkań. Łazienkę posiadało 95,6% ogółu mieszkań, a ustęp spłukiwany bieżącą wodą -95,7%.Centralne ogrzewanie (z sieci, indywidualne) było źródłem ciepła dla 92,5 tys. mieszkań - dla 86,9% zasobów.
 Dla właściwej interpretacji szczególnie wrażliwych cywilizacyjnie danych podajemy, że łazienkę i ustęp NSP definiuje następująco:
łazienka - pomieszczenie w mieszkaniu, w którym zamontowana jest wanna lub prysznic lub oba te urządzenia oraz instalacja  odprowadzająca zużytą wodę na zewnątrz budynku (do sieci, do szamba lub do innych odbiorników)
ustęp spłukiwany. W spisie wykazano tylko urządzenia znajdujące się w obrębie mieszkań, spłukiwane wodą ze spłuczki podłączonej do instalacji wodociągowej.